Blijven groeien met YogAlign

Fysieke groei met de oefeningen
Meestal groeien we op onze leeftijd niet meer, althans niet in de lengte. Op den duur worden we zelfs weer korter. Dat is hoe het meestal gaat: de zwaartekracht wint het van de spierkracht. Je tussenwervelschijven worden dunner en bewegen wordt pijnlijker. Maar dat is niet hoe het hoeft te gaan als je YogAlign ontdekt.

YogAlign leert je lichaam weer hoe het lang kan worden en blijven door de juiste spieren in je romp te gebruiken. Daarmee ontlast je je tussenwervelschijven, zodat die veerkrachtig blijven en je je beweeglijkheid in de wervelkolom behoudt.

Jezelf lang maken verbetert tevens je houding. Het maakt niet uit of je nu je bovenrug teveel rondt en je schouders naar voren laat komen of dat je je heupen naar voren brengt of altijd meer op 1 been leunt. Het heeft allemaal te maken met hangen in je lichaam en wordt in alle gevallen gecorrigeerd door je weer langer te maken. 

Persoonlijke ontwikkeling met de retraites

Ontwikkeling is eigenlijk een heel grappig woord en legt meteen de kern bloot van dit proces. Tijdens je leven is je essentie verwikkeld geraakt met het denken en heb je je aangepast aan of juist verzet tegen denkbeelden om je heen. Hierdoor zijn overtuigingen gevormd en is er een vaste manier van zijn en doen ontstaan: je persoonlijkheid.

Ont-wikkeling is het proces waarbij je essentie zich weer vrijmaakt van de verwikkeling met je persoonlijkheid. Je persoonlijkheid blijft wel bestaan, maar door deze te zien vanuit je essentie, krijgt ze minder invloed. In plaats van bezig te zijn met het goed te doen, komt er rust en vertrouwen dat het al goed is.

Zolang we blijven kletsen, blijven we onze persoonlijkheid verstevigen. Daarom zijn de retraites die ik geef deels in stilte. Je leert kijken naar je persoonlijkheid. Hoe langer je kijkt, hoe verder je je ont-wikkelt.

‘Verbinden met jezelf’, hoe doe je dat?

“Gewoon jezelf zijn, dan komt alles goed” is een veelgehoord advies. Maar welke versie van jezelf? Heb je wel eens opgelet als iemand die je goed kent aan de telefoon zit? Aan de manier van spreken weet je vaak al wie er aan de andere kant van de lijn is. Mensen gedragen zich bij elke persoon en in elke situatie anders. Zijn ze dan niet zichzelf?

In een artikel over authenticiteit dat ik las in de wetenschapskatern van onze krant, zeggen de aangehaalde onderzoekers: “Het zou getuigen van onaangepastheid en gebrek aan flexibiliteit als je je tegen iedereen hetzelfde zou gedragen”. Er is dus niet één manier van zijn waarop je jezelf bent. De onderzoekers benadrukken dat je altijd jezelf bent, zelfs op de momenten dat je je niet helemaal jezelf voelt.

Ben je dus ook jezelf als je bijvoorbeeld aan het opscheppen bent of als je iets liefs zegt waar je eigenlijk niet helemaal achter staat? Volgens mij hoort ook al dat gedrag gewoon bij jouzelf. Je hebt blijkbaar geleerd om af en toe een leugentje om bestwil te vertellen, dat is deel geworden van jouw manier van met dingen omgaan.

Het artikel was getiteld: ‘Je ware zelf? Dat bestaat niet’. Ondanks dat deze onderzoekers stellen dat je altijd jezelf bent, zeggen ze dus ook dat het ware zelf niet bestaat. Hoe zit dat dan? Blijkbaar is er een verschil tussen je gewone zelf en je ware zelf. Je gewone zelf is een verzameling van gewoontes: gedachtenkronkels, meningen, aangeleerd gedrag, vaak terugkerende gevoelens.

Psychologen vinden het ware zelf “een onwetenschappelijk concept”. Ik moest breed glimlachen om de zin “Het ware zelf weet aan elke poging tot objectieve wetenschappelijke bestudering te ontsnappen”. Dit is waar je in meditatie ook achter komt. Het is overduidelijk dat al het denken, voelen, zien en horen waargenomen wordt, maar zodra je gaat kijken wie/wat de waarnemer is, vind je niks.

Dit onvindbare van het ware zelf is precies wat in de advaita en dzogchen filosofie gebruikt wordt; niet als argument dat het ware zelf niet bestaat, maar als argument dat je ware zelf oneindig en allesomvattend is. Het kan niet gevonden worden omdat dat waarmee we zoeken en het zoeken zelf allemaal omvat wordt door het ware zelf. Alles speelt zich af in het ware zelf, ook het gevoel van jezelf zijn of juist niet jezelf zijn.

Een veelgehoord argument van mensen om deel te nemen aan een yogaretraite is om weer te verbinden met zichzelf. Ik neem aan dat dan het ware zelf bedoeld wordt. Want met onze gewone zelf worden we de hele dag door al geconfronteerd; die runt de show, daar zitten we met handen en voeten aan gebonden.

En hoe doe je dat dan? Verbinden met je ware zelf? Eigenlijk is dit een vreemde vraag want ook met ons ware zelf zijn we natuurlijk voortdurend verbonden. Helaas hebben we dat niet zo in de gaten omdat het gewone zelf de aandacht nogal opeist. We geven onmiddellijk gehoor aan elke gedachte die in ons hoofd of gevoel dat in ons lijf opkomt.

Verbinden met het ware zelf is dus het logische resultaat als je je wat minder met het gewone zelf verbindt, het wat minder serieus neemt. Je laat die gedachten gewoon lekker tegen je aan kletsen, zonder dat je erop reageert. Je ervaart de gevoelens in je lichaam zonder dat je er conclusies uit trekt. Je ziet alle neigingen van je gewone zelf wel, maar je verbindt je er niet mee in de zin dat je niet langer het idee hebt dat jij dat bent. Je blijft kijken naar al die patronen van het gewone zelf en dan krijg je steeds meer het idee dat jij degene bent die alles waarneemt, de ruimte waarin alle patronen zich voordoen, het ware zelf dus.

Daar heb je in een retraite nou eens lekker de gelegenheid voor want je hoeft niets te regelen en zelfs niet te praten.

De kracht van niets doen

Met dit hete weer is niets doen sowieso een goed idee natuurlijk, maar ook andere momenten is het waardevol. Niets doen is een onderschat fenomeen. Tegenwoordig is iedereen druk, drukker, drukst. We willen een succesvolle carrière hebben, de perfecte moeder zijn, gezond eten en oja nog wat tijd in je relaties investeren en dat komt allemaal niet vanzelf...toch?

Maar waarom willen we dat eigenlijk allemaal? Willen we misschien een gat dichten? Dat stemmetje dat je toch niet goed genoeg bent, de mond snoeren? En is dit dan wel de juiste aanpak? Kunnen we niet beter even stoppen met al dat gedoe, even niets doen, even tot rust komen en weer contact maken met de stilte, waar alles al goed is en de vreugde vanzelf opborrelt?

Dat van die vreugde, dat zou lekker zijn, maar waarschijnlijk heb je andere ervaringen als je besluit om, zeg 15 minuten, echt niets te doen. Je blijft rusteloos, paraat om bij het eerste klusje dat in je opkomt op te springen. Of je loopt tegen inprenting aan en krijgt het ongemakkelijke idee dat je lui en nutteloos bent. Of je gaat toch nog even een bakkie zetten of liever een boek lezen want ja, helemaal niets doen.... dat is ook zo wat.

Ja, het is zeker wat, het is mijn favoriete meditatie van de afgelopen jaren. Voor mij geen pranayama, chakra's of anapana meer. Natuurlijk heeft dat een fijne uitwerking, maar ja, ook dat gaat weer voorbij. Zo blijf je in het stramien van iets doen om iets te bereiken. Nope, niets doen is mijn meditatie.

Maar dan wel echt niets doen: niet suffen, niet wegdromen, niet proberen je aandacht op 1 ding te houden, niet je best doen, niet je gedachten proberen te stoppen. Wat dan wel? Wat er vanzelf overblijft: aanwezig zijn, gewaar zijn van van alles in of om je heen. En dit gaat helemaal vanzelf, daar hoef je niets voor te doen. 

De kracht van dit niets doen is dat je dan merkt dat je eigenlijk altijd bijzonder weinig 'zelf' doet. Ademen gaat vanzelf, zien, horen, voelen, denken, alles gebeurt vanzelf, moeiteloos. Je identificatie verschuift steeds meer naar de getuige van dat alles, de ziener in yoga termen, je ware aard. Er komt steeds meer ontspanning in het lichaam en de geest want je hoeft helemaal niets! Zelf als je afdwaalt, kom je vanzelf weer terug. Ook daar kan je bijzonder weinig aan veranderen, dus ook daarin kan je helemaal ontspannen; dat geeft niet, hoort bij het spel op aarde.

Geef de psychiater wat lucht!

Laatst las ik in het NRC een interview met Damiaan Denys, hoogleraar en voorzitter van de 3500 nederlandse psychiaters. Hij had het over de enorme druk op de psychiatrie en sneed een goed punt aan, vond ik.

Mensen in rijke landen willen volgens Denys altijd maar gelukkig zijn, ze verwachten te veel van het leven en kunnen niet meer aanvaarden dat ze lijden. In plaats van zelf met het lijden om te leren gaan, zoeken ze een psychiater op, terwijl deze er eigenlijk alleen is om écht zieke mensen te helpen. Het gewone lijden dat bij het leven hoort, zegt Denys, is compleet gemedicaliseert. Veel cliënten zijn op zoek naar ‘zingeving’. Ze voelen zich leeg. Denys stelt:  
“De eisen die men stelt aan het leven zijn te hoog. Het ís niet normaal om mooi, sociaal, slim en succesvol te zijn en alles onder controle te hebben. Het is normaal om soms bang te zijn, ongelukkig, verdrietig, dom, je te vervelen en soms eenzaam te zijn.”

Yes! Dat is toch heerlijk. Ik weet nog de opluchting toen ik er achter kwam dat al die interne struggles die ik had heel normáál zijn, dat iedereen ze heeft. Blijkbaar laten we dat over het algemeen niet aan elkaar zien, waarschijnlijk omdat we ze zelf niet willen zien.

We maken op dit gebied drie vergissingen: Ten eerste zien we niet dat deze gevoelens heel normaal zijn en buiten onze ‘schuld’ om gewoon gebeuren! Ten tweede maken we het heel groot: we besluiten dat we niet deugen, de moeite niet waard zijn, een mislukking zijn, et cetera. Ten derde willen we die pijnlijke overtuiging vervolgens uit de weg gaan: we bouwen een façade om onszelf en anderen te laten geloven dat er niks aan de hand is. We spelen de dik-voor-mekaar-show!

En als dat zorgvuldig opgebouwde beeld om de één of andere reden scheuren vertoont, is het mis en rennen we blijkbaar massaal naar de psychiater voor wat medicamenten. We durven nog steeds niet binnenin de schil te kijken en kunnen er dus ook niet zelf achter komen dat we wél de moeite waard zijn en dat al die vervelende gevoelens vanzelf komen maar óók weer gaan!

Eigenlijk is het heel gezond dat die façade een beetje openscheurt en we eindelijk wat lijden ervaren. Want zeg nou zelf: is zo’n perfect masker en leven niet erg oppervlakkig? Tuurlijk, waarom snakken we anders zo naar zingeving?

Dus neem eens een kijkje in die schil. Beken jezelf eens eerlijk wat je voelt en wat je vindt van jezelf. En kijk dan naar die gedachten en gevoelens zonder het mooier of dramatischer te maken. Blijf kijken, dat is vaak alles wat nodig is.

Instant acceptatie

Aan het einde van de yogales zitten we vaak even niets te doen in meditatie houding. Je zou het mediteren kunnen noemen maar dan heb je meteen weer het idee dat je iets moet ‘doen’. We doen dus niks en ervaren vanzelf het lichaam, geluiden, gedachten of gevoelens zoals ze zich voordoen.

Bij lichamelijk ongemak of lastige emoties heb je jezelf misschien aangewend om er van weg te gaan met je aandacht: jezelf er van af te leiden of het te verzachten met één of andere techniek. Dus ik nodig je juist uit om te voelen en zeg bijvoorbeeld “Ervaar hoe het nu met je is. Je hoeft het niet te benoemen of verklaren. Wees alleen even bewust aanwezig bij dat gevoel.”

Ik krijg altijd een beetje een onbestemd gevoel als mensen mijn woorden naderhand proberen samen te vatten met “Oh, je bedoelt dat ik dingen moet accepteren.” Ik weet dan niet helemaal of we inderdaad hetzelfde bedoelen. Is acceptatie niet een heel proces? Volgens mij is wat we doen in de les nog simpeler: je ervaart dat wat zich aandient en dat is het. Je hoeft niets extra’s te denken of te doen want ervaren gaat vanzelf.

Je hoeft zelfs helemaal niet te accepteren om te kunnen ervaren. Iets niet accepteren geeft weerstand in je systeem en dat voel je en merk je aan je gedachten! Non-acceptatie kan je dus ook gewoon ervaren. Sterker nog; dat is vaak waar je moet beginnen omdat er op veel momenten gewoon iets van weerstand of starheid in je systeem is.

‘Ervaren van wat is’ is dus heel toegankelijk. Het maakt niets uit of je weerstand tegen iets hebt of lekker in de flow zit, het wordt allebei ervaren. Je kan het dus eigenlijk niet verkeerd doen. Je kan het niet eens niet doen: ervaring gaat altijd door. De kracht van ervaring komt echter pas als je je ervan bewust bent dat je ervaart. Vandaar dat we toch even in meditatie houding gaan zitten; dat herinnert je eraan om er bewust bij aanwezig te blijven.

Na wat oefening gebeurt het gedurende de dag ook steeds vaker dat je bewust ervaart wat er is. Het real-time ervaren van weerstand vind ik persoonlijk het leukst, nog leuker dan het ervaren van een flow. Ik krijg altijd een glimlach om mijn lippen als mijn persoonlijkheid zich lekker aan het verzetten is en ik dat zie gebeuren. Ik zie mijn eigen menselijkheid en tegelijk die van de ander. De weerstand lost op als sneeuw voor de zon. Je zou het ‘instant acceptatie’ kunnen noemen! Dus toch acceptatie, hmmm.

Wil je ook zo graag van je onrustige gevoel af?

Heb je last van een onrustig gevoel en wil je er ook zo graag van af? Lees je daarom dit stukje of was je gewoon even verveeld? Dit artikel gaat over het omgaan met lastige gevoelens, zoals bijvoorbeeld onrust en verveling.

Als het al een poosje onrustig, gejaagd of gespannen vanbinnen is, is de kans groot dat je er wel eens van af wilt. Dan ga je zoeken naar iets wat helpt: misschien ga je tuinieren, schilderen, een sigaretje roken, naar de sauna of aan yoga doen. En die dingen helpen best wel, even. Maar na een poosje komt het weer terug en voel je je nog ongemakkelijker en probeer je de buikademhaling of haal je een klassiek muziekje uit de kast. Maar eigenlijk brengt het hele idee dat je ergens vanaf moet al onrust en spanningen met zich mee.

Van verveling hebben we meestal ook snel genoeg. Dan grijp je wederom naar iets wat het gevoel verdrijft: misschien het internet, de tv, snoep, je portemonnee of telefoon. En het helpt wel, totdat je het hulpmiddel weer weglegt. Dus blijven we dingen van buiten nodig hebben om ons lekker te voelen.

Zo zijn we allemaal gevangen in onze maniertjes om van lastige gevoelens af te komen en houden we het patroon in stand. Oké, eens kijken hoe dat doorbroken kan worden.

Eerst even de verwachtingen bijstellen: het leven komt niet met alleen maar prettige gevoelens; het is onmogelijk om je altijd ontspannen en geïnspireerd te voelen! Alles in deze wereld is onderhevig aan verandering. Alles… en zeker gevoelens. Het leven bestaat uit zowel prettige als vervelende gevoelens en ze wisselen elkaar voortdurend af. Als je voor de vervelende gevoelens vlucht, vlucht je voor het leven zelf!

Dan iets over het labelen van gevoelens als ‘prettig’ en ‘vervelend’. We praten in deze duale wereld graag in tegenstellingen. In onze taal is verdrietig tegenovergesteld aan blij, maar in je directe ervaring van het gevoel in je lichaam is die tegenstelling niet te vinden. Verdriet gaat misschien gepaard met stekende gevoelens rond het hart en als je blij bent voel je misschien tintelingen door je hele lichaam. Waar zit dan de tegenstelling? Het zijn gewoon hele andere ervaringen, de ene niet beter of slechter dan de andere.

Dit is belangrijk omdat vaak blijkt dat de angel in de ervaring van het gevoel niet het originele gevoel is, maar je mening erover en je gevecht ermee. Je voelt je extra onrustig omdat je de onrust afwijst, niet wilt voelen, ervan af wilt. Je voelt je bij voorbaat al verveeld, omdat je denkt dat je iets te doen moet hebben, terwijl als je even niks doet en dat gewoon mag van jezelf, de verveling een stuk minder zal zijn. Je eigen afwijzing zorgt er dus voor dat een gevoel verandert in lijden aan dat gevoel.

Is het niet aandoenlijk? Hoe we allemaal van die onhandige patronen ontwikkelen die ons van de regen in de drup brengen. Is het niet verbroederend als je bedenkt dat de hele mensheid dezelfde strijd voert in zichzelf? Begin je al wat mededogen te voelen voor jezelf en je medemens? Dat helpt straks in de laatste stap van de oefening die nu volgt.

Stap 1 – stop met vluchten
Je kunt nu, op dit moment, je gevoelens onderzoeken. Misschien dat je er even voor wilt gaan zitten. Hoe is het nu met je? Zonder te benoemen of te verklaren, gewoon ervaren! Dit is het leven zoals het zich nu aandient: in de vorm van deze gevoelens of gebrek aan gevoelens.

Stap 2 – stop met vechten
Merk op of je al meteen ideeën of oordelen had over de gevoelens die je ervaarde. Laat die gedachten even voor wat ze zijn en ga weer terug naar de pure ervaring van die gevoelens. Wat is er nu nog van over?

Stap 3 – liefdevol kijken
Misschien lukt het je wel om dat gevoel liefdevol te bekijken als een kindje dat je even op schoot neemt en knuffelt. Neem de tijd voor dat kindje van je.

Je doorbreekt je patroon dus in drie stappen: Stop eerst met vluchten, dan met vechten en kijk liefdevol naar wat er nog over is!

Verplicht genieten op vakantie

Een licht ongemak maakt zich van me meester als mensen om me heen op vakantie of in het weekend aangeven zich zo ontspannen te voelen of zo enorm zitten te genieten. 

Ik zeg: 'Ja he...' en ik denk: 'wat is er mis met mij? Waarom lukt mij dat niet?' Ik, als yogajuf! Ik zou me toch tenminste ook zo moeten voelen. Geen ideale gedachten om bij te genieten... 

In mijn retraites gaat het dan ook niet om zoveel mogelijk genieten. Maar juist om alles wat gevoeld wil worden toe te laten. Misschien komt er wel heimwee of onrust omhoog of zie je je ego in overlevingsmodus schieten vanwege allemaal onbekende mensen en activiteiten. En dat is prima! Daar ben ik zelf dus ook helemaal niet van gevrijwaard! Wat ik inmiddels wel heb geleerd is het volgende:

Pas als je er helemaal mee kan zijn, met die lastige gevoelens of onhandige reacties, en het echt niet meer hoeft te verdwijnen van je, dan pas kan het geluk opborrelen. Dus stop met je te verzetten tegen je eigen menselijkheid! Zo eenvoudig kan het zijn.

Het druk hebben zat alleen maar in mijn hoofd

Vorig jaar november was ik bij een stilteweek van Jeff Foster in de Ardennen. De week daarna moest er thuis veel gebeuren. Naast de standaard bezigheden waren er extra dingetjes in verband met de op handen zijnde verjaardag van mijn zoon en de Sint. Normaal zouden die dingetjes me een voortdurende gevoel van drukte geven. 

Nu had ik tot mijn verbazing eigenlijk een hele relaxte week. Zo kwam ik er spontaan achter dat 'het druk hebben' altijd alleen maar in mijn hoofd zat. Op elk ogenblik kan ik immers maar 1 ding tegelijk regelen. Dus feitelijk is het dan per moment niet drukker dan normaal... En inderdaad zat ik tot 's avonds laat nog dingen te doen, maar dat ging geconcentreerd en relaxed of het was gezellig omdat ik, jawel... hulp gevraagd had! 

De hele decembermaand kwam ik ontspannen door. Ik vroeg me zelfs af waarom het andere jaren nou zo druk was... Ik regelde de kerstboodschappen online en zelfs mijn moeder wond zich ineens niet meer op over wanneer mijn broer en ik het kerstmenu nou eens duidelijk hadden. 

Dus, heb je het weer eens druk? Boek een retraite, het helpt!